Jestha : ओळख मराठी महिन्यांची – भाग 3 – मृग नक्षत्राची चाहूल

उन्हाने व्याकुळ झालेली धरणी माता आता आतुरतेने पावसाची वाट पाहत असते. ज्येष्ठ महिन्यातच मृग नक्षत्र असते. पावसाची सुरुवात मृग नक्षत्रापासून होते. या नक्षत्रावर पाऊस पडला की शेतकरी राजा खुश होतो शेतीच्या, पेरणीच्या कामांना सुरुवात होते या नक्षत्रावर पाऊस सुरू झाला तर पाऊस भरपूर पडणार असे मानले जाते.

आजपासून सुरू होणाऱ्या ज्येष्ठ प्रतिपदेपासून  गंगा दशहरा सुरू होत आहे. ज्येष्ठ महिन्यात नदी स्थानाला फार महत्त्व असते या महिन्यात आपल्या जवळपास असलेल्या नद्यांमध्ये विधी पूर्वक स्नान केले जाते.

आपणा सर्वांना माहीत असलेला ज्येष्ठ पौर्णिमा म्हणजेच वटपौर्णिमा हा महत्त्वाचा सण ! वटपौर्णिमेला विवाहित स्त्रिया आपल्या सौभाग्य व सौख्यासाठी उपवास करतात. वडाच्या झाडाची मनोभावे पूजा करतात  सत्यवानाचे प्राण वडाच्या झाडाखाली यमाने हरण केले व सावित्री ने केलेल्या  तपस्येमुळे त्याच वडाच्या झाडाखाली सत्यवानाला पुन्हा जिवंत केले.

त्यामुळे वडाला अत्यंत महत्त्व आहे. आपल्या संस्कृतीत निसर्ग संवर्धनासाठी वेगवेगळ्या ऋतूंमध्ये वेगवेगळ्या वृक्षांची पूजा सांगितली आहे  निसर्गाला वाचवण्यासाठी व वृक्ष संवर्धनासाठी आपल्या पूर्वजांनी केलेले ही उपाययोजना आहे असे म्हणायला हरकत नाही.

छत्रपती शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक सोहळा याच महिन्यात येतो. याच महिन्यात रामाने सेतूवर रामेश्वराची स्थापना करून पूजा केली केली होती म्हणून रामेश्वरा ची पूजा देखील केली जाते.  या महिन्यात सूर्य उपासना करणे तसेच ‘ओम सूर्य आदित्य नमः ‘ हा मंत्र म्हटल्यास फायदेशीर होते असे शास्त्रात सांगितले आहे .

अशा प्रकारे उन्हाळ्याची समाप्ती व पावसाचे स्वागत करण्याच्या या महिन्याचे आपण सर्वजण स्वागत करू (Jestha) या!