Chinchwad News : जमीन व्यवस्थापन, विकास योजना तयार करण्यासाठी जीएसआय प्रणाली उपयुक्त

एमपीसी न्यूज – भारत सरकारच्या गृहनिर्माण आणि शहरी व्यवहार मंत्रालयाद्वारे शहरांसाठी पुनर्जीवन आणि शहरी परिवर्तनासाठी अटल मिशन (AMRUT) राबविण्यात येत आहे. अमृत प्रकल्पाचा भाग म्हणून, गृहनिर्माण आणि नागरी व्यवहार मंत्रालय (MoHUA), भारत सरकार यांनी महाराष्ट्रातील 44 अमृत शहरांसाठी जीआयएस आधारित मास्टर प्लॅन तयार करणे अनिवार्य केले आहे. या उपक्रमांतर्गत पुणे विभागातील 14 अमृत (AMRUT) शहरांसाठी जीआयएस (GIS) आधारित मास्टर प्लॅन फॉर्म्युलेशनवर क्षमता निर्माण कार्यशाळा ऑटो क्लस्टर, चिंचवड येथे नुकतीच पार पडली. शहरी जमीन व्यवस्थापन, विकास योजना तयार करण्यासाठी जीएसआय प्रणाली महत्वाची असल्याचे महापालिकेचे मुख्य माहिती व तंत्रज्ञान अधिकारी निळकंठ पोमण यांनी सांगितले.

राज्याच्या नगरविकास विभागाचे सहसचिव पांडूरंग जाधव यांच्या मार्गदर्शनाखाली दोन सत्रांत कार्यशाळा घेण्यात आली. नीळकंठ पोमण, संसाधन शास्त्रज्ञ आनंद शाक्य यांच्यासह पुणे विभागातील युनिव्हर्सल डिझाइन लिव्हिंग प्रयोगशाळा प्रतिनिधी आणि पुणे विभाग शहरी स्थानिक संस्थेचे प्रतिनिधी उपस्थित होते. रिमोट सेन्सिंग तंत्रज्ञान, जीआयएस तंत्रज्ञान, अमृत मार्गदर्शक तत्त्वांचे डिझाइन स्टँडर्ड आणि मास्टर प्लॅन तयार करणे, यावरील सिद्धांत सत्र आणि जीआयएस मध्ये मास्टर प्लॅनवर काम करण्यासाठी जीआयएस प्लॅटफॉर्मवरील अंतिम वापरकर्त्यांसाठी प्रशिक्षण कार्यशाळेचे आयोजन करण्यात आले होते.

जीएसआय प्रणालीबददल मार्गदर्शन करताना मुख्य माहिती व तंत्रज्ञान अधिकारी निळकंठ पोमण यांनी भौगोलिक माहिती प्रणाली (GIS) वापरून सामान्य डिजिटल भू-संदर्भित बेस नकाशे, बिल्डिंग फूटप्रिंट आणि जमीन वापर नकाशे विकसित करणे. अमृत शहरांच्या अखत्यारीतील उपयुक्ततांची भौगोलिक-स्थानिक डेटा निर्मिती, महाराष्ट्रातील 44 अमृत शहरांसाठी जीआयएस आधारित मास्टर प्लॅन तयार करणे, शहरी स्थानिक संस्थेच्या अधिकार्‍यांची क्षमता वाढवणे, हे अमृत प्रकल्पाचे उद्दिष्टे असल्याचे त्यांनी सांगीतले. शहरी जमीन व्यवस्थापनासाठी मास्टर प्लॅन/ विकास योजना हे प्रमुख साधन आहे.

मास्टर प्लॅन तयार करण्यासाठी सर्वात महत्वाची माहिती म्हणजे नियोजन क्षेत्राचा अचूक आणि अद्ययावत बेस नकाशा, रस्ते आणि इमारतींचे लेआउट, विकासाची अवकाशीय व्याप्ती आणि जमिनीच्या प्रत्येक पार्सलच्या वापराविषयी माहिती इ. अत्यंत उच्च वरून बेस नकाशे तयार करणे. रिझोल्यूशन सॅटेलाइट (VHRS) प्रतिमा आणि भौगोलिक माहिती प्रणाली (GIS) तंत्रज्ञान वेळ आणि खर्च यावर प्रभावी उपाय ठरणार असल्याचेही ते यावेळी म्हणाले. तत्पूर्वी, चित्रफीतीद्वारे जीआयएस प्रणालीची माहिती देण्यात आली.

संसाधन शास्त्रज्ञ आनंद शाक्य यांनी बेस नकाशे संदर्भात मार्गदर्शन केले. पुणे विभागामध्ये कोल्हापूर, सांगली, सातारा, सोलापूर, पिंपरी चिंचवड, पुणे, परभणी, लातूर, नांदेड, इचलकरंजी, सातारा, बार्शी, उस्मानाबाद, बीड, उदगीर या 14 शहरांनी कार्यशाळेत सहभाग घेतला असून या शहरांमध्ये जीएसआय प्रणाली राबविण्यात येणार आहे. महाराष्ट्र शासनाच्या नगर विकास विभागाद्वारे अमृत मानकांनुसार महाराष्ट्रातील अमृत शहरांसाठी जीआयएस (GIS) आधारित मास्टर प्लॅन तयार करण्यात येत आहे.

यासाठी महाराष्ट्र रिमोट सेन्सिंग ऍप्लिकेशन सेंटर (MRSAC) ची नियुक्ती करण्यात आली आहे. एमआरएसएसी (MRSAC) ने सर्व अमृत शहरांसाठी जीआयएस (GIS) आधारित मास्टर प्लॅन तयार केला आहे. या प्रकल्पाचा एक भाग म्हणून, शहरी विकास विभाग आणि MRSAC संयुक्तपणे शहरी स्थानिक संस्था (ULB) च्या अंतिम वापरकर्त्यांसाठी क्षमता निर्माण कार्यशाळा घेण्यात येत असल्याचे त्यांनी सांगितले.

महाराष्ट्रात क्षमता निर्माण कार्यशाळेचे विभागनिहाय नाशिक, पुणे, मुंबई आणि नागपूर येथे आयोजन करण्यात आले. पुणे विभागांतर्गत पिंपरी चिंचवड शहरात पहिल्यांदाच कार्यशाळा घेण्यात आली.‍ तांत्रिक सल्लागार हेमंत अमराळे यांनी कार्यशाळेचे संयोजन केले.